Sözcüğe Mecaz Anlam Kazandırma Yolları

Sözcüğe Mecaz Anlam Kazandırma Yolları

Mecaz anlam bir sözcüğün gerçek anlamından tamamen uzaklaşarak kazandığı yeni anlama denir. Mesela “Bu adam pis işler yapıyor.” cümlesinde “pis” kelimesi kirli olmayan anlamından tamamen uzaklaşmıştır. Bir sözcüğe mecaz anlam kazandırma yollarını şu şekilde sıralayabiliriz:

1. Somutlama: Soyut anlamlı bir sözcüğü somut anlamlı bir kelime ile anlatmaya denir.

Örnek: “Dünya karanlık gelişmelere yaklaşıyor.” cümlesinde somut anlamlı olan “karanlık” kelimesi soyut anlamlı “kötülük”  kelimesinin yerine kullanılmıştır.

2. Doğadan İnsana Aktarım : Tabiata özgü özelliklerin insanlar için kullanılmasına denir.

Örnek: “Onların karşısında ezik tavırlar segiliyordu.” cümlesinde doğa ile ilgili olan “ezik” kelimesi insanların bir durumunu anlatmak için mecaz olarak kullanılmıştır.

Örnek: “Her daim yumuşak yüzlü olmaya çalışırdı.” cümlesinde doğa ile ilgili olan “yumuşak” kelimesi insanların bir niteliğini anlatmak için kullanılmıştır.

3. Doğadan Doğaya Aktarma: Doğadaki varlıklardan birine has olan bir özelliğin yine doğada bulunan başka bir varlığa aktarılmasına denir.

Örnek: “Büyük bir antilop ssürüsü aslanların önünden akıyordu.” cümlesinde sıvılarla ilgili bir kavram olan “akmak” kelimesi hayvanların hareketi için kullanılmıştır.

Örnek: “Kapkaranlık ormanda ağaçların arasından bir ışık süzülüyordu.” cümlesinde sıvılarla ilgili bir kavram olan “süzülmek” kelimesi “ışık” ile ilgili kullanılmıştır.

4. Duyular Arası Aktarım:Bir duyuya ait olan bir özelliğin başka bir duyu ile ilgili olarak kullanılmasına deni.

Örnek:“Misafirleri sıcak bir gülümseme ile karşıladı.” cümlesinde dokunma duyusu ile ilgili bir kavram olan “sıcak” kelimesi “görme” duyusu ile ilgili olarak kullanılmıştır.

5. Ad Aktarması (Mecaz-ı Mürsel) : Bir kelimenin benzetme amacı olmadan başka bir kelimenin yerine kullanılmasına denir.

Örnek:“Sınıf yarın pikniğe gidiyor.” cümlesinde “sınıf” kelimesi bina anlamında değil onun içindeki öğrenciler anlamında kullanılmıştır.

Örnek: “Hava soğuyunca sobayı yakarız.” cümlesinde “soba” kelimesi ile sobanın kendisi değil içerisindeki yakacak kastedilmiştir.

Tüm Konu Anlatımları İçin Tıklayın…