İsim Çekim Ekleri

isim çekim ekleri yani çokluk eki, iyelik ekleri, soru eki ve hal ekleri ile ilgili türkçe dersi konu anlatımı

İsim Çekim Ekleri

İsim Çekim Ekleri

İsimlere gelen çekim ekleri ve özellikleri şu şekildedir:

 

  1. Çokluk Eki: Eklendiği ismi karşılayan varlığın sayısının birden fazla olduğunu gösteren eklere isim çekleri denir.

Örnekler : Ev-ler, araba-lar, kat-lar, yat-lar, et-ler, bina-lar, rüya-lar, söz-ler, masa-lar, kitaplar vb.

Not : “-ler/-lar” çokluk eki eklendiği kelimeye çoğul anlamının dışında benzetme, abartma, alay, saygı, yaklaşık, bir aile ya da gruba ait olma gibi anlamlar da katar.

 

Örnekler:

  • Çocuk ateşler içinde yanıyordu. ( abartma )
  • Galiba 50’li yıllarda ülkemizde önemli değişimler olmuştu. ( yaklaşık )
  • Zeynepler hafta sonu şehir dışına çıkacakmış. ( aile )
  • Küçük beyler sonunda bizi tanıyabildi. ( alay, küçümseme )
  • Sizleri ön koltuğa alalım efendim. ( saygı )
  • Bu memlekette Fethi Sekinler her daim olacaktı. ( benzetme )
  1. İyelik (Aitlik) Ekleri : Eklendiği ismi karşılayan varlığın kime ait olduğunu gösteren eklere iyelik ekleri denilmektedir. Şahıslara göre iyelik ekleri şunlardır :

1. tekil şahıs : -m, -ım, -im, -um, -üm

2. tekil şahıs : -n, -ın, -in, -un, -ün

3. tekil şahıs : -ı, -i, -u, -ü, -sı, -si, -su, -sü

1. çoğul şahıs : -mız, -miz, -muz, -müz

2. çoğul şahıs : -nız, -niz, -nuz, -nüz

3. çoğul şahıs : -ları, -leri

Örnek 1 : “ev” kelimesinin şahıslara göre iyelik eki almış şekli şudur: “ev-im, ev-in, ev-i, ev-imiz, ev-iniz, ev-leri”

Örnek 2 : “araba” kelimesinin şahıslara göre iyelik eki almış şekli şudur: “araba-m, araba-n, araba-sı, araba-mız, araba-nız, araba-ları”

 

  1. Soru Eki : Kendisinden önce gelen isme soru anlamı katan ektir. “mı, mi, mu, mü” soru ek kendisinden önceki isimden ayrı yazılır kendisinden sonra gelen ekler ise bu eke birleşik yazılır.

Örnekler : kitap mı?, evde misin?, masayı mı?, okuldan mı? vb.

  1. Hal Ekleri: İsimlerin ayrılma, bulunma, yönelme gibi durumlarını gösteren eklere hal ekleri denilmektedir. Hal ekleri ve özellikleri şu şekildedir:

a. Yalın Hal : Bir ismin diğer hal eklerini almadığı durumuna denir. Ancak yalın haldeki isimler hiçbir ek almaz diye düşünmemek gerekir. Yalın haldeki isimler çokluk eki, iyelik ekleri ya da yapım eklerini alabilirler.

Örnekler : kapı, duvarlar, masamız, koltukçu, kitap

b. Belirtme (Yükleme) Hali : Eylemin etkilediği varlığı gösteren ektir. Belirtme hal eki “-ı, -i, u, -ü” dür.

Örnekler: kapı-y-ı, duvar-ı, masa-y-ı, koltuk-u, kitap-ı vb.

c. Yönelme (Yaklaşma Hali) : Eklendiği ismin nereye yöneldiğini gösteren ektir. Yönelme hal eki “ –a, -e” dir.

Örnekler: kapı-y-a, duvar-a, masa-y-a, koltuk-a, kitap-a

ç. Bulunma Hali : Cümleden bildirilen eylemin nerede ya da hangi varlık üzerinde gerçekleştiğini gösteren ektir. Bulunma hal eki “-da, -de, -ta, -te”dir.

Örnekler: kapı-da, duvar-da, masa-da, koltuk-ta, kitap-ta

d. Ayrılma (Çıkma) Hali: Varlığın nereden ya da neyden ayrıldığını, uzaklaştığını gösteren ektir. Ayrılma hal eki “-den, -dan, -tan, -ten”dir.

Örnekler: kapı-dan, duvar-dan, masa-dan, koltuk-tan, kitap-tan

e. İlgi Hali : Bir varlığın başka bir varlıkla ilgili olduğunu gösteren eklerdir. İlgi hali ekleri “ –ın, -in, -un, -ün, -nın, -nin, -nun, -nün” ekleridir.

Örnekler: kapı-nın, duvar-ın, masa-nın, koltuk-un, kitap-ın

 

İsim Çekim Ekleri İle İlgili Afişler

İsim Çekim Ekleri İle İlgili Online Test Çöz

Etiketler:

Yorumlar

Henüz yorum yapılmamış.